Het percentage vrijwilligers in Rotterdam is vrijwel constant. Individuele vrijwilligers komen en gaan echter. Er is dus sprake van een dynamisch evenwicht: er stromen elk jaar vrijwilligers uit, maar er stromen er blijkbaar elk jaar ook zoveel weer in, dat het aantal in totaal ongeveer gelijk blijft. Om dit verder in beeld te krijgen heeft het Centrum voor Onderzoek en Statistiek dit aspect voor het eerst meegenomen in het tweejaarlijkse VTO-onderzoek.
Dynamisch evenwicht
Aan de deelnemers aan het onderzoek werd gevraagd of ze twaalf maanden geleden ook vrijwilligerswerk deden en of ze daarvoor al eens vrijwilligerswerk hadden gedaan.
Van de vrijwilligers zei 73 % twaalf maanden geleden vrijwilligerswerk te hebben gedaan. Bij de niet-vrijwilligers was dit 9 %. In totaal zei daarmee 29% van de Rotterdammers een jaar geleden vrijwilligerswerk te hebben gedaan. Gezien de deelnamepercentages van 31 % (2007) en 30 % (2009) dus realistische percentages.
In aantallen kan dit ook als volgt worden weergegeven:
| Groep | percentage | aantal |
|---|---|---|
| jaar geleden ook al vrijwilliger |
22 %
|
102.000
|
| ingestroomd |
8 %
|
37.000
|
| uitgestroomd |
6 %
|
28.000
|
| nu niet en jaar geleden niet |
64 %
|
296.500
|
Tabel 1: categorie-indeling met groottes voor dynamiek in vrijwilligersbestand
Grofweg betekent dit dat meer dan een kwart (27 %) van de vrijwilligers uitstroomde. Het verloop zal nog iets groter zijn, want van de blijvers zou een deel een jaar geleden best vrijwilligerswerk bij een andere organisatie gedaan kunnen hebben. Dit strookt met gegevens uit andere bronnen die stellen dat 30% van de vrijwilligers jaarlijks vertrekt.
Wordt iedereen ooit in zijn leven vrijwilliger?
Omdat ook is gevraagd of deelnemers “ooit” vrijwilligerswerk hebben gedaan, is ook duidelijk geworden dat de Rotterdammers ook als volgt ingedeeld kunnen worden:
| Groep | percentage | aantal |
|---|---|---|
| huidige vrijwilligers |
30 %
|
139.000
|
| ex-vrijwilligers vorig jaar |
6 %
|
28.000
|
| ex-vrijwilligers langer geleden |
13 %
|
59.500
|
| nog nooit vrijwilliger |
51%
|
237.500
|
Tabel 2: categorie-indeling naar al dan niet gedaan hebben van vrijwilligerswerk
Grofweg heeft de helft van de bevolking ooit in zijn of haar leven vrijwilligerswerk gedaan.
Wie zijn de instromers en uitstromers?
De ingestroomden, die nog geen vrijwilligerswerk deden, zijn een stuk jonger en vaak ook alleenstaande ouders. Ze zijn wat lager opgeleid en hebben iets vaker geen betaald werk. Meer mensen dus met een laag inkomen dan onder de bestaande vrijwilligers. De helft van de nieuwe vrijwilligers zijn niet-westerse allochtonen en dat is aanzienlijk meer dan bij de bestaande vrijwilligers. Omdat de “gevestigde” vrijwilligers in 2007 en 2009 veel op elkaar lijken, moeten er dus ook mensen zijn uitgestroomd die lijken op de instromers. De dynamiek is dus hoog in de groep met eigenschappen zoals hierboven beschreven. Het lijkt er dus op dat de instromers en de uitstromers, de vluchtige groep, in demografische eigenschappen afwijkt van de kern van gevestigde vrijwilligers. Hierop zou in het beleid van Rotterdamse vrijwilligersorganisaties kunnen worden ingespeeld.
Bron: Vrijwilligerswerk en informele hulp in Rotterdam 2009, Centrum voor Onderzoek en Statistiek, drs. P.A. de Graaf, mei 2010. In opdracht van de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het rapport is te downloaden van www.cos.rotterdam.nl en van www.inZ.nl.
